14 nov Zandbij
De zandbij (geslacht Andrena) is een solitaire bijensoort die in Europa veel voorkomt. Zandbijen zijn, zoals de naam al aangeeft, grondnestelaars die hun nesten vooral in zanderige of losse bodems graven. Deze bijen onderscheiden zich van honingbijen door hun voorkeur voor individuele nestbouw en hun zachtere, vaak iets harige lichaam. Met hun onmisbare rol in de bestuiving van wilde planten en gewassen zijn zandbijen een belangrijk onderdeel van het ecosysteem.
Uiterlijk en leefwijze
Zandbijen zijn kleiner dan honingbijen, meestal tussen de 8 en 14 millimeter lang. Ze hebben een zachte, behaarde buitenkant die varieert van geelbruin tot donkergrijs, afhankelijk van de specifieke soort. In het voorjaar, meestal rond maart en april, worden zandbijen actief. Deze bijen houden van zonnige, droge plekken, waar ze holletjes in de grond graven voor hun eieren.
Kenmerken van de zandbij:
- Lengte: 8-14 mm, afhankelijk van de soort
- Kleuren variƫren van geelbruin tot grijszwart
- Voorzien van fijne haren die helpen bij het verzamelen van stuifmeel
Nestgedrag
Zandbijen zijn solitair, wat betekent dat elk vrouwtje zijn eigen nest graaft zonder samenwerking met andere bijen. Een zandbijgraaft een tunnel van ongeveer 10-15 cm diep, met enkele zijgangen waarin ze eieren legt. Elk ei krijgt een voorraad stuifmeel en nectar als voedsel voor de larven. Na het leggen van de eieren sluit het vrouwtje de ingang van het nest af met zand of modder om de larven te beschermen.
Nestgedrag in het kort:
- Elk vrouwtje bouwt een eigen nest zonder samenwerking
- Nesten zijn meestal 10-15 cm diep en bevatten meerdere zijgangen
- Ieder ei krijgt een voedselvoorraad van stuifmeel en nectar
Rol als bestuiver
Zandbijen spelen een cruciale rol als bestuivers in het voorjaar, wanneer fruitbomen en wilde bloemen in bloei staan. Ze dragen bij aan de bestuiving van verschillende soorten planten, waaronder fruitbomen zoals appel- en kersenbomen. Hun vroege activiteit en grote aantallen maken zandbijen tot efficiƫnte bestuivers in zowel natuurlijke als landbouwomgevingen.
Planten die zandbijen bestuiven:
- Wilde bloemen, zoals paardenbloemen en klavers
- Fruitbomen, waaronder appels en kersen
- Kruidenplanten zoals wilg en sleedoorn
Bescherming en bedreigingen
Zandbijen worden bedreigd door verlies van geschikte leefomgevingen, pesticidengebruik en klimaatverandering. Aangezien ze specifieke eisen stellen aan hun nestplekken, zoals zonnige en zanderige grond, worden ze kwetsbaar voor menselijke veranderingen aan het landschap. Het beschermen van zandbijen kan eenvoudig door hun natuurlijke omgeving te respecteren en pesticiden te vermijden.
Tips voor bescherming:
- Behoud open zandige plekken en losgemaakte bodems
- Vermijd pesticiden in bloeiende tuinen en op graslanden