20 nov Draaigatje
Het draaigatje (Tapinoma nigerrimum) is een opvallende mierensoort die behoort tot de familie van de schubmieren (Formicidae). Deze kleine, maar efficiënte insecten staan bekend om hun bijzondere sociale structuur en schadelijke effecten in stedelijke gebieden. Hun naam danken ze aan de karakteristieke manier waarop ze zich bewegen.
Fysieke kenmerken
Het draaigatje is klein en relatief onopvallend qua uiterlijk, maar hun gedragskenmerken maken ze uniek.
- Grootte en kleur:
- Werksters zijn tussen de 2 en 3 millimeter groot.
- De kleur is meestal donkerbruin tot zwart.
- Bouw:
- Het achterlijf van deze mier heeft een kenmerkende platte vorm.
- Ze hebben geen zichtbare angel, maar scheiden bij verstoring een geurige stof uit.
Leefomgeving en verspreiding
Het draaigatje komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied, maar heeft zich door de handel en transport over Europa verspreid. Deze soort is thermofiel, wat betekent dat ze de voorkeur geeft aan warme omgevingen.
Habitatvoorkeuren:
- Ze nestelen zich vooral in stedelijke gebieden, zoals onder bestrating, in muren en rondom huizen.
- Natuurlijke omgevingen, zoals zandgronden en rotsspleten, vormen ook geschikte leefgebieden.
Verspreiding in Nederland:
Door de opwarming van het klimaat en menselijke activiteiten heeft het draaigatje zich in Nederland gevestigd, vooral in stedelijke gebieden zoals Rotterdam en Den Haag.
Gedrag en levenswijze
Het draaigatje staat bekend om zijn invasieve karakter en unieke koloniestructuur.
Kolonies:
- Ze vormen vaak superkolonies, waarbij meerdere nesten en duizenden mieren samenwerken.
- De koningin is polygyne, wat betekent dat een kolonie meerdere koninginnen kan bevatten.
Gedrag:
- Het draaigatje beweegt in karakteristieke draaiende bewegingen, wat zijn naam verklaart.
- Ze zijn omnivoor en voeden zich met suikerrijke stoffen en kleine insecten.
- Werksters communiceren via feromonen, waardoor ze snel voedselbronnen kunnen lokaliseren.
Overlast en schade
Het draaigatje wordt als een plaag beschouwd vanwege de volgende redenen:
- In stedelijke gebieden:
- Ze beschadigen bestrating door nesten onder stoeptegels te maken.
- Kunnen binnenshuis voedselvoorraden aantasten.
- In natuurlijke ecosystemen:
- Het verdringt inheemse mierensoorten door agressieve concurrentie.
- Hun aanwezigheid kan de biodiversiteit negatief beïnvloeden.
Beheersing en bestrijding
Het bestrijden van het draaigatje is een uitdaging vanwege hun complexe koloniestructuur.
Mogelijke maatregelen:
- Preventie:
- Voorkomen van voedselbronnen door hygiënische maatregelen te nemen.
- Afdichten van kieren en spleten rondom woningen.
- Bestrijdingsmethoden:
- Gebruik van lokaas met gifstoffen, specifiek gericht op de koningin en werksters.
- Professionele ongediertebestrijding voor grootschalige plagen.
Ecologische rol
Hoewel het draaigatje vaak als plaag wordt gezien, vervult het een belangrijke ecologische rol. Ze recyclen organisch materiaal en helpen bij het verspreiden van zaden. Het is echter cruciaal om een balans te vinden tussen beheersing en bescherming van hun natuurlijke rol in ecosystemen.
Met zijn opmerkelijke eigenschappen en grote aanpassingsvermogen blijft het draaigatje een fascinerend, maar complex insect dat aandacht verdient in ecologie en stadsbeheer.