14 nov Bastaardsatijnrups
De bastaardsatijnrups (Euproctis chrysorrhoea) is de larve van de bastaardsatijnvlinder, een nachtvlinder uit de familie van spinneruilen (Erebidae). Deze rups is vooral bekend vanwege zijn opvallende uiterlijk en de irriterende haren die gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken bij mensen en dieren. De bastaardsatijnrups komt veel voor in Europa, vooral in kustgebieden en bossen, waar hij aanzienlijke schade kan toebrengen aan loofbomen en struiken.
Fysieke kenmerken
De bastaardsatijnrups is gemakkelijk te herkennen aan zijn zwart met wit gestreepte lichaam, rode wratjes en een rij lange, witte haren die uit de zijkanten van zijn lichaam steken. De volwassen vlinder, de bastaardsatijnvlinder, is wit met een harig achterlijf dat vaak een gele of oranje punt heeft. De rups doorloopt verschillende ontwikkelingsstadia en bereikt uiteindelijk een lengte van ongeveer 3 centimeter.
Kenmerken van de bastaardsatijnrups:
- Kleur en tekening: Zwart-wit gestreept lichaam met rode wratjes op de rug.
- Haren: Lange, witte en soms irriterende haren, die de rups beschermen tegen roofdieren.
De levenscyclus van de bastaardsatijnrups begint met de eitjes die de vlinder in de zomer legt op de bladeren van waardplanten zoals eiken en beuken. De rupsen komen uit in de late zomer of vroege herfst en overwinteren als jonge rups in spinsels in bomen. In het voorjaar voeden ze zich intensief, waardoor bomen soms kaalgevreten worden. Na enkele weken verpopt de rups zich, en eind juni verschijnen de volwassen vlinders die de cyclus opnieuw beginnen.
Voedingsgedrag en schade aan bomen
De bastaardsatijnrups voedt zich voornamelijk met bladeren van loofbomen, zoals eiken, beuken, populieren en wilgen. Grote populaties kunnen aanzienlijke schade aanrichten, vooral in het voorjaar wanneer de rupsen zich massaal voeden. Kaalgevreten bomen herstellen vaak, maar kunnen verzwakt raken bij herhaalde vraat.
Belangrijke waardplanten voor de bastaardsatijnrups:
- Loofbomen: Eik, beuk, populier en wilg.
- Struiken: Diverse loofstruiken, afhankelijk van beschikbaarheid.
Gevaren voor mens en dier
De bastaardsatijnrups staat bekend om zijn brandharen, die bij aanraking huidirritatie, jeuk en zelfs ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken. De haren breken gemakkelijk af en kunnen door de wind verspreid raken. Dit maakt ze gevaarlijk voor mensen en huisdieren, vooral tijdens de maanden waarin de rupsen zich ontwikkelen.
Mogelijke gezondheidsrisico’s van de bastaardsatijnrups:
- Huidirritatie en jeuk: De brandharen kunnen vervelende huidreacties veroorzaken bij aanraking.
- Ademhalingsproblemen: Inademing van de haren kan irritatie van de luchtwegen veroorzaken.
De bastaardsatijnrups is dus een opvallende, maar ook potentieel gevaarlijke rups. Hoewel hij een interessante verschijning in het ecosysteem is, kan de aanwezigheid van grote aantallen overlast en schade veroorzaken, zowel voor bomen als voor mensen en dieren in zijn omgeving.